Vorige maand hebben we de resultaten van de werkbaarheidsmeting van de Stichting Arbeid en Innovatie voorgesteld. Onze sector kwam er beroerd uit: onderwijsmensen hebben steeds meer last van psychische klachten. Het rapport ziekteverzuim van het ministerie van onderwijs, dat midden januari uitkwam, bevestigt die trend: steeds meer onderwijsmensen vallen uit omwille van psychische klachten.
Wat zeggen de cijfers?
Het rapport behandelt het kalenderjaar 2018. Laten we eerst enkele cijfers bekijken.
- De 193.438 personeelsleden in het onderwijs hebben samen 114.522 dagen ziekteverlof genomen. Dat is 4,18 procent meer dan in 2017, terwijl het aantal personeelsleden met maar een procent toegenomen is.
- Het ziekteverzuimpercentage – hoeveel procent van zijn dagen is een personeelslid gemiddeld afwezig wegens ziekte – is gestegen van 4,32 naar 4,48 procent en heeft daarmee het hoogste percentage bereikt van de voorbije jaren.
- In het DKO is het ziekteverzuimpercentage het laagst – hoewel men daar aan een ‘inhaalbeweging’ bezig is – en het hoogst in het basisonderwijs. Opmerkelijk: de CLB’s zijn de enige sector waar het ziekteverzuimpercentage onder mannen hoger is dan onder vrouwen.
- Het ziekteverzuimpercentage is gestegen in allen netten, behalve in het GO!, waar het gedaald is zelfs tot onder het niveau van 2016.
- De personeelscategorie met het hoogste ziekteverzuimpercentage zijn de paramedici (4,86 procent), gevolgd door de directeurs (4,75 procent).
- Er zijn ook verschillen volgens leeftijd – ouderen nemen duidelijk meer ziekteverlof dan jongeren – en geslacht – vrouwen zijn vaker afwezig wegens ziekte dan mannen.
- Het nulverzuim – het aantal personeelsleden dat geen ziekteverlof heeft genomen – bedraagt 41,04 procent. In 2017 was dat nog 42,72 procent.
- In 2018 had 39,60 procent van de ziektedagen een psychosociale oorzaak, in 2017 was dat 39,01 procent. Bij mannelijke directeurs gaat dit tot 60 procent!
Je vindt al het cijfermateriaal terug in het ‘Rapport afwezigheden naar aanleiding van ziekte 2018’ van het ministerie van onderwijs. Je kan het hier bekijken.
Wat zegt de minister?
Minister Ben Weyts ziet nog enige ruimte voor optimisme en meent dat onze leerkrachten het niet zo slecht doen: 41 procent is in 2018 geen enkele dag afwezig geweest wegens ziekte! Bovendien wijst hij erop dat het ziekteverzuimpercentage in de andere sectoren sneller gestegen is.
Hij maakt zich wel zorgen over deze toename en over het stijgende aandeel van psychosociale aandoeningen. Hij verklaart dit voor een deel door een toename van het aantal oudere personeelsleden. Door de verhoging van de pensioenleeftijd stijgt het aantal personeelsleden in de hoogste leeftijdscategorie.
Hij gaat ervan uit dat het aanpakken van de planlast zal bijdragen aan de vermindering van het aantal ziektedagen. Ook wil hij meer respect voor leerkrachten en directeurs.
Wat zegt ACOD Onderwijs?
Wie de werkbaarheidsmeting van de Stichting Arbeid en Innovatie gelezen had, wist waaraan hij zich kon verwachten: een toename van het aantal ziektedagen en een stijging van het aandeel van de psychosociale aandoeningen. Deze trend is al vele jaren bezig. We begrijpen niet dat de overheid hier al niet eerder daadkrachtig ingegrepen heeft.
De woekering van psychosociale aandoeningen én het lerarentekort storten ons in een neerwaartse spiraal. Leerkrachten die uitvallen kunnen niet vervangen worden, waardoor de druk op de ‘overblijvers’ nog groter wordt, tot ook zij het begeven.
De cijfers in de hoogste leeftijdscategorie kleuren ‘rood’: de oudste collega’s zijn het vaakst afwezig wegens ziekte. Dat kunnen we alleen verklaren door de verhoging van de pensioenleeftijd, gekoppeld aan de afbraak van de uitstapmogelijkheden. De mensen langer laten werken en hen tevens de kans ontnemen om dat op een draagbare manier te doen, dat kan alleen tot zulke cijfers leiden.
Tenslotte laten we ons ook niet echt bekoren door de beloften van minister Weyts. We hebben dit al zo vaak gehoord: minder planlast en meer respect. Natuurlijk hopen we van harte dat hij het tij zal keren, maar iets zegt ons dat we ons applaus beter bewaren tot het einde van deze legislatuur.
De werkbaarheidsmeting van de Stichting Arbeid en Innovatie is toegelicht in het januarinummer van ons ledenblad Tribune (p.33).
 |
Nancy Libert algemeen secretaris Wil je de auteur contacteren? Stuur haar dan een e-mail. |