BELANGRIJKE MEDEDELING – 18 april – 16.00 u

Uit Schooldirect – nieuwsbrief voor directeurs

Vragen over preteaching en handvatten herstart onderwijs in scholen basis en secundair

De paasvakantie zit er bijna op. Hopelijk vonden jij en je team, tussen de voorbereidingen voor preteaching door, toch de nodige rustmomenten. Bedankt voor zo veel innovatief vermogen en niet-aflatende inzet en een welverdiende pluim voor je bijdrage aan de opvang tijdens de paasvakantie!

Intussen heeft de Nationale Veiligheidsraad, uitgebreid met de minister-presidenten, de huidige coronamaatregelen voorlopig verlengd tot en met 3 mei. Dat betekent dat de lessen op school opgeschort blijven en dat scholen* vanaf maandag 20 april voor minstens 2 weken verder werken met leren op afstand, met aanbod van nieuwe leerstof. Wanneer de huidige maatregelen opgeheven worden en onder welke precieze voorwaarden de lessen dan weer op school kunnen doorgaan, is nog niet bekend.

Er wordt hiervoor ondertussen gewerkt aan een concreet perspectief voor scholen, leraren, leerlingen en ouders. Minister Weyts wil volgende week na overleg met alle onderwijspartners en in dialoog met de onderwijsministers van de andere gemeenschappen een advies over een eventuele heropening van de scholen voorleggen aan de Veiligheidsraad.

In deze update krijg je:

Antwoorden op veelgestelde vragen over de PRETEACHING-periode:

LEREN

• Hoe krijg ik echt alle leerlingen en ouders aan boord?
• Mag ik materiaal laten ophalen of aan huis brengen?
• Op welke ondersteuning kan mijn school rekenen bij preteaching?
• Wat met formatieve evaluatie?

SCHOOLORGANISATIE

• Hoe organiseer ik de opvang na de paasvakantie?
• Hoe blijven contactbubbels na de paasvakantie intact?
• Wat met instappertjes op 20 april (en instaplestijden)?

Handvatten voor de HERSTART van het onderwijs in basis- en secundaire scholen in 3 domeinen:

• VOORBEREIDING DRAAIBOEK VOOR HERSTART
• UITGANGSPUNTEN EN THEMA’S VAN HET DRAAIBOEK
• THEMA LEREN: FOCUS OP ESSENTIËLE DOELEN

Vragen van scholen krijgen een antwoord op de Website Onderwijs.
Nog onderwijsvragen? Bel het callcenter Corona & Onderwijs op 02 553 27 46. Maandag tot vrijdag, 8.00 tot 17.00 u. Voor algemene vragen: info-coronavirus@health.fgov.be of 0800 14 68 9.

* Deze update spitst zich toe op het leerplichtonderwijs. De andere onderwijsniveaus krijgen een vertaling van deze richtlijnen op hun maat.

PRETEACHING

Preteaching: wat je nog moet weten

Over de principes van preteaching ontving je al eerder informatie. Welke nieuwe leerstof je aanbiedt, welke rol ouders spelen en hoe je met hen communiceert, welke ondersteuning je inzet … vind je gebundeld op de preteachingspagina van de website Onderwijs.

Daarnaast krijg je hieronder nog antwoord op enkele aanvullende vragen over leren en over je schoolorganisatie tijdens de preteachingsperiode.

LEREN

Zo krijg je alle leerlingen en ouders aan boord

De laatste weken leverde je wellicht heel wat inspanningen om alle leerlingen aan boord te houden. Dat is een eerste belangrijke voorwaarde om tot leren te komen. Maar het is absoluut niet vanzelfsprekend om alle ouders te bereiken. Denk zeker ook aan de personen die het ouderlijke gezag uitoefenen of in rechten of in feiten een minderjarige leerling onder hun bewaring hebben, zoals in de internaten en de instellingen voor bijzondere jeugdzorg.

Voor kinderen en jongeren die in residentiële voorzieningen verblijven voorzag het Agentschap Opgroeien specifieke richtlijnen. Ook deze instellingen kunnen scholen met vragen over de praktische organisatie van preteaching contacteren.

Je kan een beroep doen op de sociaal telefoontolken om communicatie met anderstalige ouders te vergemakkelijken. Wend je hiervoor tot het Vlaams Agentschap Integratie en Inburgering (AgII). De kosten van scholen en CLB’s voor sociaal telefoontolken zullen voor de periode van 20 april tot aan de heropstart van de lessen op school door het Ministerie van Onderwijs betaald worden.

Je kan nog steeds gebruik maken van dit materiaal of deze kanalen om met alle ouders op maat te communiceren:

• modelbrief over preteaching in 10 talen (combinatie Nederlands – andere taal)
• Facebook live van Klasse over contact met ouders
• filmpje voor ouders over wat preteaching en hun rol daarbij is

Materiaal ophalen of aan huis brengen: essentiële verplaatsing

Het is in deze fase nog altijd de bedoeling om zoveel mogelijk onnodige verplaatsingen te vermijden:

• ga eerst in het schoolteam na of je pakketten en materiaal aan leerlingen digitaal of per post kan bezorgen
• ga daarna na of je leraren het materiaal aan de leerlingen kunnen bezorgen
• vraag daarna pas aan leerlingen of ouders om hun pakketten af te halen

Leraren mogen in functie van hun beroep verplaatsingen maken. Ze mogen zelf pakketjes aan leerlingen bezorgen. Ook leerlingen of hun ouders mogen zelf de verplaatsingen naar school maken om materiaal op te halen. In beide gevallen met inachtneming van social distancing en hygiënische maatregelen. Het Ministerieel Besluit daarover is net aangepast.

Ondersteuning voor scholen bij preteaching

• Nu de doorlichtingen (gewone doorlichtingen, paritaire colleges, controle van de internaten) in het derde trimester geannuleerd zijn, biedt de inspectie ondersteuning aan alle instellingen. Dat geeft scholen en centra ademruimte om te focussen op hun kerntaken.

  Op vraag van de minister contacteert de inspectie elke directeur telefonisch tussen 21 en 30 april. Ze wil eerst luisteren naar hoe het met jou en je schoolteam gaat, hoe je deze crisis aanpakt en vooral jullie noden capteren. De inspectie rapporteert over de resultaten van deze belronde aan de minister en de sociale partners. Dat alles staat uiteraard los van elke vorm van doorlichting.

  Elke school en elk centrum wordt aan een inspecteur gekoppeld. Die vormt een brug tussen het beleidsniveau in Brussel en de schoolpraktijk. Deze inspecteur is voor de directeur het aanspreekpunt tot eind juni voor allerlei beleidsvragen en bekommernissen. Na de paasvakantie ontvang je een e-mail met zijn/haar contactgegevens. Neem als directeur gerust met deze brugfiguur contact op.

  De inspectie zoekt het antwoord op je vraag, verwijst eventueel door naar de pedagogische begeleidingsdienst of andere instanties en koppelt altijd terug. Ze werkt complementair met de pedagogische begeleidingsdienst die hét aanspreekpunt blijft voor alle vragen van pedagogische-didactische aard zoals selectie van de doelen, preteaching …

• Vanaf nu tot het einde van het schooljaar kan je ook een beroep doen op de pedagogische reserve die intussen werd aangelegd. Die bestaat uit initiatieven en organisaties die leerlingen digitaal bijkomend ondersteunen (bv. met bijles, huiswerkbegeleiding, taalondersteuning). Denk je meteen aan bevlogen leraren van jouw school die met pensioen zijn? Moedig hen zeker aan om zich te melden bij één van de initiatieven.
• Je vragen over preteaching worden beantwoord in de grootste lerarenkamer van Vlaanderen. Bij KlasCement staan collega’s en experts klaar om je te helpen. De lerarenkamer opent maandag.

Formatieve evaluatie tijdens preteaching

• Evaluaties tijdens de periode waarin de lessen opgeschort zijn – vanaf 16 maart tot de paasvakantie en in de preteaching periode na de paasvakantie – kunnen enkel formatief zijn. Formatieve evaluatie helpt scholen en leraren om hun leerlingen te monitoren, te weten waar ze het moeilijk mee hebben, gerichte feedback te geven … Bovendien is het bij preteaching de bedoeling dat de leerstof nog herhaald wordt in de klas en dat er dan sneller door kan gegaan en gedifferentieerd worden.
• Sommige leerlingen volgen in (zeer) moeilijke omstandigheden preteaching. Hou hier zoveel mogelijk rekening mee.

SCHOOLORGANISATIE

Opvang na de paasvakantie

• Scholen moeten tot en met donderdag 30 april open blijven voor de opvang van 3 groepen gezonde leerlingen. Vrijdag 1 mei is immers een wettelijke feestdag. Krijg je de vraag om een kind op te vangen dat niet tot die 3 groepen behoort, leg dan de nodige soepelheid aan de dag. Steeds meer ouders moeten immers weer aan de slag en kunnen niet thuiswerken. Jij kent je leerlingen en hun ouders het best.
• Blijf, als je dat al deed, ook voorzien in voor- en naschoolse opvang. Schakel daarvoor enkel de organisaties en mensen in die dat al deden en die niet tot de risicogroep behoren.
• Kinderen zonder ziektesymptomen met een mogelijk of bevestigd geval in het gezin moeten niet geïsoleerd worden en kunnen naar school, behalve als de behandelende arts dit anders inschat.

Contactbubbels na de paasvakantie zoveel mogelijk intact houden

Het aantal kinderen dat na de paasvakantie wordt opgevangen kan stijgen, door nieuwe instappertjes, maar ook door kinderen van ouders die weer aan de slag moeten en niet kunnen thuiswerken. Tijdens de paasvakantie zijn er in sommige scholen al contactbubbels gevormd. Wanneer nieuwe groepen samenkomen, stijgt de kans op verspreiding van het virus. In samenwerking met het Agentschap Zorg en Gezondheid werden onderstaande richtlijnen gemaakt:

• Blijf de voorzorgsmaatregelen opvolgen (basishygiëne, afstand, ventilatie, openluchtactiviteiten, materiaal reinigen…). De belangrijkste bescherming blijft: grondig en vaak handen wassen.
• Hou zoveel mogelijk dezelfde begeleiders bij dezelfde groepen.
• Probeer bij voorkeur om de bestaande contactbubbels intact te houden: hou nieuwe op te vangen kinderen gescheiden van al bestaande bubbels. Maak als dat haalbaar is voor de opvang groepjes van maximaal 5 nieuwe kindjes voor één begeleider.
• Voeg geen bestaande bubbels samen.
• Als dat niet haalbaar is, voeg dan nieuwe kinderen toe aan bestaande bubbels, maar hou er rekening mee dat er geen overwicht is van het aantal nieuwe kinderen.

Instappertjes gescheiden opvangen
Voor de instappertjes die nu naar een crèche of onthaalouder gaan, heeft het Agentschap Opgroeien gevraagd om deze kinderen ook na het instapmoment te blijven opvangen. Als dat in de kinderopvang niet mogelijk is, wordt er contact opgenomen met de school.

Voor instappertjes die toch naar de opvang komen, schrap je activiteiten die je normaal samen met de ouders organiseert. Verwittig ouders vooraf dat je om gezondheidsredenen verwacht dat ze hun kinderen zonder meer aan de begeleiders toevertrouwen.

Instaplestijden inrichten vanaf 20 april

Als je school recht heeft op bijkomende instaplestijden vanaf 20 april 2020, dan mag je die inrichten vanaf die datum. Controleer zeker je ‘dubbele inschrijvingen’ op die instapdag, zodat de omkadering correct berekend kan worden.

Alle gerealiseerde inschrijvingen worden meegeteld in de leerlingenaantallen op de instapdag:

• Inschrijvingen van leerlingen die plaatsvonden vóór het opschorten van de inschrijvingen (vanaf maandag 16 maart 2020) door de coronamaatregelen. Als die leerlingen nog uitgewisseld moeten worden via Discimus, mag je hen nog registreren.
• Inschrijvingen die gerealiseerd werden volgens de nieuwe richtlijnen door de coronamaatregelen.

De instaplestijden die AGODI berekent op basis van de uitgewisselde leerlingenaantallen, zijn vanaf 20 april 2020 raadpleegbaar in de ‘webapplicatie omkadering’ op Mijn Onderwijs.

HERSTART

VOORBEREIDING

Handvatten voor herstart onderwijs in BO en SO

Samen met diverse onderwijspartners en het expertenteam voor de exitstrategie (GEES) wordt gewerkt aan een concreet perspectief voor scholen, leraren, leerlingen en ouders. Dat advies wordt voorgelegd aan de Nationale Veiligheidsraad. Het advies zal o.a. bestaan uit:

• algemene veiligheidsprincipes
• timing van mogelijke heropstart van de lessen op school
• welke scholen
• eventueel welke fasering

Om je te ondersteunen bij de (voorbereiding van) de herstart, zal je (via Schooldirect) een draaiboek ontvangen. Dat draaiboek heeft een dubbel doel:

• in eerste instantie is het een instrument om individuele scholen, ondanks de onzekere factoren, een houvast te bieden voor de herstartfase. Je kan checken of je al aan alle aspecten van een herstart in jouw school gedacht hebt, ook als je daar nu al proactief mee bezig bent.
  Dit instrument zal jou helpen om te bepalen wat in jouw situatie mogelijk is. Als het draaiboek er is, ga er dan mee in overleg met je preventieadviseur en het lokaal overlegcomité en maak op basis van een risicoanalyse goede afspraken. Zo kan dit kader je helpen om je plan van aanpak op maat van jouw school goed te ontplooien.
• daarnaast wil het draaiboek de neuzen in dezelfde richting zetten, met respect voor de professionaliteit en autonomie van scholen.

DRAAIBOEK

5 uitgangspunten en 5 thema’s
Deze 5 uitgangspunten lopen als een rode draad door het draaiboek:

1. De gezondheid en veiligheid van onderwijsprofessionals en leerlingen staan op de eerste plaats.
2. De scholen zijn de eerste regisseur voor het onderwijsproces en kunnen rekenen op de ondersteuning van pedagogische begeleiding en andere onderwijsactoren.
3. 2019-2020 is voor niemand een verloren schooljaar.
4. Na de herstart van de lessen op school wordt de onderwijstijd tot het einde van het schooljaar gemaximaliseerd.
5. Er is garantie op een faire evaluatie voor alle leerlingen.

Het draaiboek behandelt 5 thema’s:

1. Veiligheid
2. Mensen
3. Leren
4. Organiseren
5. Evalueren en attesteren

Elk thema van het draaiboek heeft dezelfde structuur:

• uitgangspunten: een specifiëring van de 5 algemene uitgangspunten
• maatregelen: zijn verplicht te volgen door alle scholen
• richtlijnen: zijn richtinggevend, maar niet verplicht te volgen en afhankelijk van lokale context
• ondersteunende vragen: aspecten waarmee de school zelf aan de slag kan om het denkproces richting te geven

Over het thema ‘Leren’ krijg je nu al alle informatie. Je ontvangt het volledige draaiboek volgende week, zo snel als mogelijk.

THEMA LEREN

Essentiële doelen afbakenen
De begeleidingsdiensten van alle onderwijsverstrekkers hebben een aantal handvatten geformuleerd om essentiële doelen af te bakenen, die ervan uitgaan dat:

• de focus op de essentiële doelen ligt. Een brede, harmonieuze vorming blijft belangrijk.
• je vanuit de diversiteit en context van jouw school (en leraren van hun klas), het best keuzes kan maken over welke leerinhouden je nog moet aanbieden.
• de keuze van de lesorganisatie bij het schoolteam blijft. Waak over een evenwichtige inzet van je hele schoolteam.

Als je essentiële doelen bepaalt, volg je volgende richtlijnen:

• Ga stapsgewijs te werk door eerst te selecteren wat essentieel is, baken samen met het schoolteam af wat in welk jaar nog aan bod zal komen en maak samen keuzes.
• Een eerste selectie gebeurt het best door de individuele leraar. Het leerplan vormt hierbij het vertrekpunt en niet de gebruikte methoden en/of handboeken. De volgende afwegingen kan je daarbij maken:
  • Kunnen bepaalde leerplandoelen doorgeschoven worden naar het volgende leerjaar omdat ze aansluiten en gemakkelijk op te pikken zijn in het volgende leerjaar?
  • Werden de inhouden die verwerkt zitten in de leerplandoelen al voldoende aangeboden?
  • Bevatten deze leerplandoelen belangrijke voorkennis voor latere leerjaren, in het bijzonder bij scharnier- of transitiemomenten?
    • derde kleuterklas: zet in op die competenties die nodig zijn om in het eerste leerjaar te starten.
    • zesde leerjaar van de lagere school: focus op de essentiële leerstof die nog behandeld moet worden om een vlotte overstap te kunnen maken naar het secundair onderwijs.
    • even leerjaren van de eerste en tweede graad van het secundair onderwijs: overweeg wat nodig is om een vlotte overstap te kunnen maken naar een volgende graad.
    • eindjaar van het secundair onderwijs: overweeg wat nodig is voor de doorstroom naar een vervolgopleiding en/of de arbeidsmarkt.
  • Zijn de leerplandoelen verplicht?
  • Welke leerplandoelen werden al bereikt vóór de opschorting van de lessen en via afstandsonderwijs?
  • Je organiseert nu beter geen schooluitstappen, sportdagen, facultatieve verlofdagen of pedagogische studiedagen meer, zodat je meer onderwijstijd hebt om te focussen op je geselecteerde doelen.
• Besteed vooral aandacht aan vakken die een groot gewicht hebben in het geheel van het curriculum van de studierichting of het leerjaar, maar zorg daarnaast ook voor een goede afwisseling met de andere vakken in het curriculum. Bewaak als schoolteam het geheel van het curriculum en stem onderling af, zodat je per studierichting, leerjaar en klasgroep een evenwichtig en haalbaar geheel aan leerplandoelen (en bijhorende opdrachten) kan afbakenen.
• Houd als schoolteam de algemene taakbelasting van leerlingen onder controle. Kinderen die naar school kunnen gaan, moeten niet nog eens belast worden met thuisonderwijs of huiswerk na de schooluren. Het mag niet én-én worden.
• Een focus op praktijkvakken kan aangewezen zijn voor jongeren uit het 6de en 7de jaar tso en bso. Voor de andere leerlingen in het tso en bso is de algemene vorming minstens even belangrijk.
• Specifiek voor het buitengewoon onderwijs bekijk je met het team het best vanuit het individueel handelingsplan van de leerling wat nodig is in functie van zijn toekomst- en ontwikkelperspectief. In functie van deze nieuwe beginsituatie bepaal je prioritaire doelen en maak je afspraken rond voorbereiding en begeleiding. Besteed specifieke aandacht aan leerlingen die in aanmerking komen voor een getuigschrift basisonderwijs. Voor hen moet je voor 1 juni een gelijkwaardigheid van de leerdoelen aanvragen aan de onderwijsinspectie.
• Voor studierichtingen met een praktijkcomponent of een stagecomponent, bied je de stageplaatsen prioritair aan wie die nodig heeft om af te studeren en aan zorgkundigen.

Toch een beetje bezorgd? Wij zorgen goed voor onze mensen. Lid worden kan je door hier te klikken.